Ölçeklendirme İkilemleri (Validium – Rollup)
Sürekli gelişen blockchain teknolojisi dünyasında ölçeklenebilirlik önemli ve acil bir kavramdır. Mevcut çeşitli seçenekler arasına sıfır bilgi tekniklerinin dahil edilmesi büyük ilgi toplamış durumda. Umut verici Katman 2 (L2) ölçeklendirme çözümleri sunan bu alandaki iki önemli oyuncuyu, Sıfır Bilgi Toplamaları (ZK-Rollup) ve Sıfır Bilgi Validium (ZKV) yakından bakıyoruz. Buradaki odak noktamız, bu alternatifleri detaylı incelemek ve Katman 1’de (L1) hangi bileşenlerin kalması gerektiği konusundaki can alıcı soruyu ele almaktır.
Sıralı ve Paralel Verim: Önemli Bir Ayrım
İki kullanıcının aynı verilerle etkileşime girdiği bir senaryoyu düşünün; örneğin merkezi olmayan bir borsa (DEX). İşlemlerin doğası gereği birbirinin çıktı durumuna bağlı olarak iki farklı seçenek ortaya çıkar:
Sıralı Verim : Kullanıcılar birbirlerinin çıktı durumlarının farkındadır. Bu, bir kullanıcının işlemlerini tamamladığı, imzaladığı ve L2’ye gönderdiği sıralı bir süreci içerir. İkinci kullanıcı daha sonra işlemlerini oluşturmadan, imzalamadan ve göndermeden önce çıktı durumunu çeker. Ancak imzalama süresi ve veri aktarımındaki sınırlamalar, sıralı çıktının sınırlı olmasına neden olur. Büyüklük sırası tahmini olarak, saniyede yaklaşık bir sıralı işlem olacağını tahmin ediyoruz.
Farkında Olmayan Sıralı Verim : Kullanıcılar, birbirlerinin çıktı durumu hakkında tam bir farkındalığa sahip değildir. Bu durum belirsizliği ve olası komplikasyonları beraberinde getirir. Örneklemek gerekirse, bir DEX senaryosunda bu seçenek, kullanıcıları potansiyel manipülasyona maruz bırakarak merkezi L2’nin işlem sırasını belirlemesine olanak tanır; bu, sandviç saldırılarına benzer bir olgudur. Güvenilir, merkezi olmayan bir L2 ortamında bile işlemlere getirilen belirsizlik önemli bir dezavantaj olmaya devam ediyor.
Önerilen çözümümüz, komplikasyonları azaltmak amacıyla aynı toplu kanıt dahilinde tüm L2 işlemlerinin bağımsızlığının sağlanmasından oluşur. Ancak bu karar, sistemin sıralı verimini kısıtladığından bir ödünleşimi de beraberinde getirir.
Ölçeklenebilirlik için Kapsamlı Verileri Yönetme
Kapsamlı hedef önemli miktarda verim elde etmek olsa da, vurgu paralel verimi arttırmada yatmaktadır. Bu, her biri blok zincirinin farklı bir kısmıyla etkileşime giren işlemlerin paralelleştirilmesini gerektirir. Bu nedenle, birçok cüzdan ve parçalı L2 akıllı sözleşmeleri gibi konseptler de dahil olmak üzere önemli miktarda veri depolama, L2 için bir gereksinim haline gelecektir.
Veri depolama gereksinimleri göz önüne alındığında, bu verileri doğrudan L1’de depolamak mümkün olmayabilir. Çoğu blockchain bu kadar veri içeren tek bir akıllı sözleşmeyi desteklemiyor. Ek olarak, gas ücretleri açısından durum güncellemelerinin maliyeti de bir zorluk teşkil ediyor ve potansiyel olarak L2 kullanım maliyetini artırıyor. Bu, ZK tabanlı (Validium – Rollup) L2 çözümlerinin temel faydalarından birini azaltacaktır.
